မိုးျပိဳျခင္းေလာ

မိုးသီးဇြန္

( ဒီေဆာင္းပါးမွာ အဓိကေဆြးေႏြးထားတာကေတာ့ ကမၻာဘ႑ာေရးအၾကပ္ဆိုက္မႈ ႏွင့္ အာရွနဲ ့ ျမန္မာျပည္
ကို သက္ေရာက္လာမယ္ ့ေနာက္ဆက္တြဲ ဆိုးက်ိဳးမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။)


စကားခ်ီး - ေအာက္တိုဘာ ၁၃ ရက္ေန ့က ဦးေမာင္ေမာင္သန္း ( ဘီဘီစီ) နဲ ့ ဦးေမာ္သန္း (အျငိမ္းစားပါေမာကၡစီးပြားေရးတကၠသိုလ္၊ရန္ကုန္တကၠသိုလ္)တိို ့အင္တာဗ်ဴးကိို က်ေနာ္ နားေထာင္ရပါတယ္။
ဦးေမာင္္ေမာင္သန္းက ကမၻာ့ေငြေၾကးဂယက္ ဟာျမန္မာျပည္ ကိုဘယ္လိုသက္ေရာက္မႈရိွမလဲ ဆိုတဲ့အေမးကို
ဦးေမာ္္သန္းကပထမပိုင္းမွာထိေတာ့ထိမယ္။သိပ္မထိနိင္ဘူးလို့ဆိုတယ္။ဒုတိယ ေမးခြန္းမွာေတာ့ ့ျမန္မာျပည္
ကိုသိပ္မထိနိင္ဘူး သူ့ဘာသာျဖစ္ေနတဲ့ ျ့ပႆနာေတြေၾကာင့္သာ ျမန္မာ့ စီးပြားေရးကိုထိခိုက္မယ္လို ့ဆို
ပါတယ္။သူဘယ္လိုစဥ္းစားလဲေတာ့မသိဘူး။ က်ေနာ္ေတာ့အၾကီးအက်ယ္စိုးရိမ္မိပါတယ္။

က်ေနာ္အျမင္ကေတာ့ ဒီေန ့ေငြေၾကးအၾကပ္ဆိုက္မႈဟာ အာရွနဲ ့ျမန္မာျပည္ကို လည္း ထိခိုက္နိင္မယ္လို ့
ျမင္တယ္။ မိုးျပိဳအမ်ား ျဖစ္လာမယ္။ ေရႊမိုးေငြမိုးရြာတံုးက ကိုယ္ ကဘာမွာ မခံစားခဲ့ရပဲ မိုးျပိဳလာမွကိုယ္ခံရမဲ့ကိန္း
ကိုဆိုက္ေနလို ့ပါ။





နိဒါန္း

" က်ေနာ္တသက္မွာ မၾကံဳဘူးတာကို ၾကံဳရျပီေပါ့ ဗ်ာ" ေပါလ္ခရုမန္း
၂၀၀၈ ခုနစ္ ၊ စီးပြားေရးဆိုင္ရာႏိုဘယ္ဆုရွင္

ဒီေန ့အေမရိကန္ စေတာ့ေစ်းကြက္ပ်က္ရာေနစလိုက္တဲ့ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ စီးပြားပ်က္မႈ (Global Recession) နဲ ့
ပတ္သက္လို ့ ကမၻာ့ဘဏ္ဥကၠဌေဟာင္းလည္းျဖစ္ စီးပြားေရး
ပညာရွင္လည္းျဖစ္တဲ့စီးပြားေရဆိုင္ရာႏိုဘယ္ဆုရွင္ဂ်ိဳးဇက္စတီးကလစ္က အေမရိကန္
ဘဏ္ အရင္းရွင္ေတြလုပ္တဲ့အျပစ္ဟာ အင္ဒိုနီးရွား စေတာ့ေစ်းကြက္ကလူေတြနဲ့ဘာမွ
မဆိုင္ဘူး။ခုေတာ့မဆိုင္တဲ့သူေတြပါခံရျပီဘီဘီစီနဲ့ေမးေျဖခန္းမွာမွတ္ခ်က္ခ်ပါတယ္။

ဒီေန ့ ကမၻာ့စီးပြားေရးပ်က္ကပ္ (Global Recession )က နိင္ငံအားလံုးကိုထိခိုက္လာမယ္
လို ့ က်ေနာ္ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ျမန္မာ ျပည္လည္း သက္ေရာက္မႈရိွလာနိင္ပါတယ္။

ကမၻာ့သြင္တူျဖစ္စဥ္ - Globalization - ရဲ ့ေကာင္းေမြ၊ဆိုးေမြ

ဒီေန ့ကမၻာၾကီးဟာအျပန္အလွန္ကူးလူးဆက္ဆံမႈေတြဟာ သမိုင္းမွာဘယ္တံုးကနဲ ့ မွမတူ
ေေလာက္ေအာင္ကို မ်ားျပားလာတယ္ နက္ရိႈင္းလာတယ္။ အင္တာနက္က ကမၻာၾကီးထဲ
ကလူေတြ ကိုပုခုန္းျခင္းတိုက္မိေအာင္ ထိေပးလိုက္တယ္။၁၉၃၀ ခုနစ္တုန္းကလည္းစေတာ့
ေစ်းကြက္ပ်က္ရာက စလိုက္တဲ့ စီးပြားပ်က္ကပ္ဟာသာယာ၀တီနယ္ မွာ လယ္သမားသူပုန္
ထမႈၾကီး ဘာလို ့ျဖစ္ခဲ့တာပါလဲ။
ဆရာစံက သူစေတာ့ခ္ရွယ္ရာေတြ ေစ်းက်ကုန္လို ့ေဒါသထြက္ျပီးေတာ္လွန္ေရး လုပ္ခဲ့တာ
မဟုတ္ဘူး။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆုိေတာ့ စပါးေစ်းက်သြားတယ္။ လယ္သမားေတြသဒၵါေမဓ
အခြန္ ( Tax ) ကိုမေပးနိင္ၾကေတာ့ဘူး။ ဒါက အိမ္ကိုေကာက္တယ္ လူဦးေရ ကိုၾကည့္
ျပီးအခြန္ေကာက္တယ္။ လယ္သမားက လယ္ပ်က္တယ္။ စပါးေစ်းကက် တယ္။ ဒီေတာ့ အခြန္မေပးနိင္ေတာ့ဘူ။
အက်ိဳးဆက္က လယ္သိမ္းခံရတယ္။

သူတို့ဟာနယူးေယာက္ျမိဳ့မွာစေတာ့ရွယ္ရာတန္ဖိုးေတြက်ဆင္းေနတာကိုသိၾကမွာမဟုတ္ပါ
ဘူး ဒါေပမဲ ့ကမၻာစီးပြားပ်က္ကပ္ဆိုက္မႈကျမန္မာလယ္သမားပုန္ကန္မႈၾကီးကိုျဖစ္ေစခဲ့တယ္
လို ့က်ေနာ္တို ့သမိုင္းမွာသင္ခဲ့ရတယ္။

စာေရးဆရာၾကီး ဂ်ြန္စတိန္းဘက္က္ (John Steinbeck) ရဲ ့ " the Grapes of Wrath " ဟာ ဘ႑ာေရးအၾကပ္ဆိုက္မႈေၾကာင့္ကမၻာစီးပြားေရးပ်က္ကိုျဖစ္ေပၚေစခဲ့တဲ့အေျခေနကိုေနာက္ခံ
ထားျပီး ဥကၠလာဟိုးမာက လယ္အသိမ္းခံရတဲ့အေမရိကန္ လယ္သမား ေတြရဲ့ဘ၀ကိုေဖၚျပ
ခဲ့ပါတယ္။

အလားတူပဲဒီဂယက္ကဂ်ာမဏီမွာဟစ္တလာကိုအာဏာရေစခဲ့ျပီး။စပိန္မွာျပည္တြင္းစစ္မီး
ကိုေတာက္ေလာင္ေစခဲ့တာ ကမၻာ့စီးပြားပ်က္ကပ္ရဲ ့ ဂယက္ေတြျဖစ္ခဲ့တယ္။ အလားတူပဲ
အာရွမွာ တရုပ္ျပည္မွာ ရိကၡာ ျပတ္ေတာက္မႈေတြ ျဖစ္ျပီး ေနာက္ဆံုးမွာ ခ်န္ေကရိွတ္ရဲ့ အမ်ိဳးသား အစိုးရနဲ ့
ကြန္ျမဴနစ္ေတြၾကား ျပင္းထန္လွတဲ့ တိုက္ပြဲေတြဟာ စီးပြားပ်က္ကပ္ရဲ့
အက်ိဳးဆက္ေတြအျဖစ္နဲ ့ ရလိုက္တဲ့အေမြဆိုးေတြျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

ေပါက္ပင္ဘာေၾကာင့္ကိုင္းရသလဲ

ဒီေန ့ဘ႑ာေရး အၾကပ္ဆိုက္မႈၾကီး ျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းခံေတြနဲ ့ပတ္သက္လို
ပညာရွင္ေတြေထာက္ျပတာကေတာ့

၁-ေလာင္စာ ဓါတ္ဆီေစ်းႏႈန္းတက္လာတယ္။
၂-ေလာင္စာေစ်းႏႈန္းတက္လာတဲ့အတြက္ စားေသာက္ကုန္ေတြေစ်းတက္လာရတယ္။
၃- ေငြေၾကးေဖါင္ပြမႈျဖစ္လာတယ္။ (inflation)
၄- ေၾကြးမွီ အၾကပ္ရိုက္မႈ (Credit Crisis) ျဖစ္လာတယ္။
၅- အိမ္ ေၾကြးျမီးအၾကပ္ဆိုက္မႈ ( Mortgage Crisis ) က ဘဏ္ေတြကို ေဒ၀ါလီခံမႈျဖစ္ေပၚလာေစတယ္။
(ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ ဘဏ္တခုျဖစ္တဲ့ လီမင္ညီအကို ဘဏ္စတင္ေဒ၀ါလီခံဖို ့ေၾကညာလိုက္တဲ့အခါမွာ ေရာဂါ
စတင္ေဖါက္လာေတာ့တယ္။) ၁၉၃၀ မွာေရာ ၂၀၀၈ခုနစ္နစ္မွာေရာ ဘဏ့္အရင္းရွင္ၾကီးေတြရဲ ့ Dog – Eat- Dog
ဇတ္တူသားစားတဲ့ လုပ္ရပ္ေတြက ဒီအေျခအေနကိုသက္ေရာက္ေစခဲ့တယ္။

၆- အလုပ္လက္မဲ ့ျပသာနာ ကိုမေျဖရွင္းနိင္ခဲ့ဘူး။
၇- အာဖန္ဂန္ နဲ ့ အီရတ္မွာ အေမရိကန္ျဖစ္ေနတဲ့စစ္က စစ္ စရိတ္ေထာင္းလာတယ္။

ဒီအခ်က္ေတြက ကမၻာလံုးဆိုက္ရာစီးပြားပ်က္လု (Global Recession)
ကိုဦးတည္လာပါေတာ့တယ္။ ဒီျပသာနာေတြရဲ ့ဟိုးဖက္အလြန္ ...၊ စီးပြားပ်က္ကပ္ရဲ ့ မူရင္းစာမ်က္ႏွာ ကေတာ့ -
Income Inequality - သာျဖစ္ပါတယ္။ မားစ္ရဲ ့စကားနဲ ့
ေျပာရရင္ေတာ့အရင္းခြဲေ၀ပံုမညီမ်ွမႈ။ ဒါကအနစ္သာရ။


၁၉၃၀ ခုနစ္ ကမၻာစီးပြားပ်က္ကပ္( Great Depression) နဲ ့
၂၀၀၈ ခုနစ္ ကမၻာစီးပြားပ်က္လု -(Global Recession )- နိင္းယွဥ္ခ်က္

၁၉၃၀ ခုနစ္ ကမၻာ့စီးပြားပ်က္ကပ္ျဖစ္ျပီး ၇၉ နစ္အၾကာမွာ ၂၀၀၈ နစ္ ဘ႑ာေရးအၾကပ္ဆိုက္မႈဟာအံၾသစရာေကာင္းေလာက္ေအာင္တိုက္ဆိုင္ေနပါတယ္
အသက္ ၈၀ အရြယ္ရိွတဲ့ ့အဖိုးအဖြားေတြဆိုရင္ သူတို ့ဘ၀မွာ ဒုတိယအၾကိမ္ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာစီးပြားပ်က္ကပ္ကိုထပ္မံၾကံဳေတြရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

၁-၁၉၃၀ ခုနစ္ စီးပြားပ်က္ကပ္၊ တိတိက်က်ေျပာရင္ ၁၉၂၉ခုနစ္ ေအာက္တို ဘာ ၂၉ ရက္
( Black Thursday ) ကပဲစတင္တယ္။ ခုလည္းေအာက္တိုဘာလမွာပဲစတင္လာပါတယ္။

၂- ၁၉၃၀တံုးကလည္း အေမရိကန္ကပဲစတင္ခဲ့တယ္။ ၂၀၀၈ ခုနစ္မွာလည္း အေမရိကန္
ကပဲစတင္ေနျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

၃- စေတာ့ေစ်း ေတြထုိးက်သြားရက စတင္ခဲ့တယ္။ ခုလည္းစေတာ့ေစ်းႏႈန္းက်သြားခဲ့ပါတယ္။
လူေတြကဘဏ္ေတြကေခ်းထားတဲ့အေၾကြးေတြကိုျပန္မစပ္နိင္ၾကဘူး။ ဘဏ္ေတြက ရင္းႏီွးျမဳပ္နံတဲ့သူေတြကို
အရမ္းကာေရာ ေငြေခ်းထားတယ္။ ခုလည္းအလားတူပဲျဖစ္ပါတယ္


၄- ထိုအခ်ိန္ အေမရိကန္အစိုးရကစီးပြားေရးပ်က္ကပ္ကို ဆယ္တင္ဖို ့နည္းလမ္းတခုအေန
နဲ ့ Smoot- Hawly Tariff Act ကို ဥပေဒကိုျပဌာန္းျပီး သြင္းကုန္ေတြကိုေလ်ာ့ခ်ခဲ့တယ္။ ဒီအခ်က္ကစီးပြားေရးကိုပိုမိုပ်က္ဆီးသြားေစခဲ့တယ္လို့ဆိုတယ္။ေပါ့ေစလိုလို ့ေၾကာင္ရုပ္ထိုး
ေဆးအတြက္ေလးျဖစ္ခဲ့တယ္။ ဒီဥပေဒအရ သြင္းကုန္ေတြကိုကန္ ့သတ္ေတာ့ တျခားနိင္ငံ

ေတြကလည္းတုန္ ့ျပန္တဲ့အေနနဲ ့အေမရိကန္ပို ့ကုန္ေတြကိုကန္ ့သတ္မႈနဲ ့ရင္ဆိုင္ရတယ္။ ဒီေန အေမရိကန္အစိုးရ
ေတာ့ သြင္းကုန္ေတြအေပၚမွာ စည္းၾကပ္ လာတာေတြေတာ့မလုပ္ေသးဘူး။


(၁၉၃၀ က အေမရိကန္မွာ ေတာင္အငတ္ျပသာနာကိုၾကံဳခဲ့တယ္။ လူေတြက လူမႈဖူလံုေရးအသင္းေတြက ေၾကြးေမြးတာကိုတန္ဆီတိုးစားခဲ့ရတယ္။ အစိုးရက ၁၉၃၂ ခုနစ္ လူေတြကို ေၾကြးေမြးေရး အစီအစဥ္ေတြ
မလုပ္ နိင္ေသးဘူး။ Depression Cake လို ့ေတာင္ ေခၚခဲ့တယ္။ကိန္မုန္ ့မွာႏို၊သၾကား၊ ေထာပတ္ဘာဆို
ဘာမွမပါဘူး။)

၅- ၁၉၃၀ စီးပြားပ်က္ကပ္မျဖစ္မီမွာ ၁၉၂၉ ခုနစ္မွာ အေမရိကန္ရဲ ့စိုက္ပ်ိဳးေရးမွာအားထား
ရတဲ့ ျပည္နယ္ေတြမွာမိုးေခါင္ေရရွားမႈၾကီးျဖစ္မႈေၾကာင့္သီးႏွံထြက္ႏႈန္းက်ဆင္းျပီးသီးႏွံေစ်း
ေတြတဟုန္ထိုးထိုးတက္လာခဲ့တယ္။ ၂၀၀၈ ခုနစ္မွာလည္း အလားတူပဲ မနစ္ကတမၻာလံုး
မွာ သီးႏွံေစ်းေတြထိုးတက္လာတယ္။ ဆန္ေစ်းေတြအၾကီးအက်ယ္တက္တယ္ ရာသီဥတု၊
သဘ၀ကပ္ေဘးနဲ ့ ေလာင္စာအစားထိုးသီးႏွံေတြေၾကာင့္ေကာက္ပဲသီးႏံွေစ်းေတြထိုးတက္
လာျခင္းျဖစ္တယ္။

၆- ၁၉၃၀ စီးပြားပ်က္ကပ္ျဖစ္ျပီး တနစ္အၾကာမွာ ၀ယ္လို အားက်ဆင္းလာတဲ့အတြက္
ေကာက္ပဲသီးႏွံေစ်းေတြ တဟုန္ထိုးက်ဆင္းလာျပန္တယ္။ အခု ေကာက္ပဲသီးႏံွေစ်းေတြ
ျပန္လည္က်ဆင္းေနတာကိုစိုးရိမ္စရာေတြ ့လာရတယ္။

၇- ၁၉၃၀ စီးပြားကပ်က္ကပ္မွာ
• အလုပ္လက္မဲ ့ ၁၃ သန္း ရိွခဲ့တယ္။
• စက္မူထုတ္ကုန္ ၄၅ ရာခိုင္ႏႈန္း သံုးနစ္အတြင္းက်ဆင္းခဲ့တယ္။
• အိုးအိမ္ေဆာက္လုပ္မႈ ၈၀ ရာခိင္းႏႈန္းခန္ ့က်ဆင္းသြားတယ္။
• ဘဏ္ ၅၀၀၀ ခန္ ့ ရပ္ဆိုင္းသြားတယ္။ ၂၀၀၈ခုနစ္ကို ေတာ့ မသိရေသးပါ။
(ဆက္လက္ တင္ျပပါမည္)